Ik ben geen tegenstander van Passend onderwijs. Ik vind het idee zelfs heel goed voor de ontwikkeling van alle kinderen. Ik denk echter wel dat het huidige passend onderwijs, geen echt passend onderwijs is.
Passend onderwijs
In 1994 heeft de Nederlandse overheid, gezamenlijk met allerlei andere landen in Salamanca Spanje, aangegeven te zullen werken aan inclusief onderwijs waarbinnen iedereen, ongeacht hun verschillen, welkom is op de school en waarbij er wordt gekeken naar de individuele behoeften van de kinderen. In de loop van de jaren zijn er al verschillende overheidsinitiatieven geweest, waaronder het PersoonsGebonden Budget en Weer Samen Naar School. Uit onderzoek is echter gebleken dat dit systeem ook veel haken en ogen heeft. Daarom heeft de minister van onderwijs een nieuw initiatief uitgewerkt: het Passend Onderwijs. Binnen het passend onderwijs mogen ouders hun kind aanmelden bij hun voorkeursschool. Binnen deze school wordt dan gekeken of er mogelijkheid is tot plaatsing en of er aan de hulpvraag van de leerling kan worden voldaan. Wanneer dit zo is moet de leerling worden aangenomen, wanneer dit niet zo is moet de school een passende andere plek regelen.
Eisen
Helaas merk ik dat in de huidige praktijk het Passend Onderwijs soms lastig vorm te geven is. Veelal hebben scholen te maken met eisen van ouders die, uiteraard, het beste voor hun kind willen. Peter Mol (2015) schrijft hierover in zijn boek ‘Passend onderwijzen – pedagogisch vakmanschap in de klas ‘Als we onder Passend Onderwijs verstaan dat iedere leerling precies de didactische en pedagogische aanpak krijgt die bij zijn profiel hoort, is dat niet te realiseren. Wanneer we willen dat passend onderwijs een succes wordt, moeten we het idee loslaten dat methodieken, protocollen en procedures, registratiesystemen van individuele ontwikkelingsprocessen en toekomstperspectieven tot succes leiden. Het zal leiden tot stress bij leerkrachten en gedragsproblemen bij leerlingen. Passend Onderwijs is geen individueel onderwijs. Zolang kinderen in een groep zitten is het onmogelijk om maatwerk te leveren’. Toch wordt er vaak wel degelijk een beroep gedaan op de leerkracht om zoveel mogelijk individueel onderwijs te bieden. Het gevolg is vaak dat de kwaliteit van het onderwijs juist omlaag gaat, want met maatwerk blijft er veel minder tijd over voor instructie. Ik denk dat een goede instructie voor alle leerlingen van belang is. Alleen de tijdsduur van de instructie kan voor leerlingen verschillen.
Passend onderwijs, mijn praktijk
Op dit moment hebben we op basisscholen steeds meer grote klassen van rond de 30 leerlingen. Vroeger waren er ook grote klassen, daar ben ik me van bewust. Toen waren er echter ook leerlingen die moeite hadden met de lesstof. Tegenwoordig hebben de meeste van deze leerlingen een diagnose, of werkt de leerkracht door het invullen van vragenlijsten e.d. mee aan het onderzoekstraject om met elkaar duidelijkheid te krijgen over de beste aanpak voor de betreffende leerling. Wanneer ik kijk naar mijn eigen groep, op dit moment heb ik een relatief kleine klas van 25 leerlingen, dan hebben er 8 leerlingen een gediagnosticeerd gedrags- of leerprobleem. Ook vraagt het hebben van leerlingen met extra ondersteunings/onderwijsbehoeften. vaak om een intensievere communicatie met hun ouders. In de praktijk blijkt dat dit veel tijd kost. Soms geeft dit mij als leerkracht wel eens het gevoel dat ik andere leerlingen over het hoofd zie, doordat ik veel tijd besteed aan leerlingen met extra ondersteunings/onderwijsbehoeften.
Ik spreek daarnaast nog niet eens van andere, niet gediagnosticeerde problemen en problemen op sociaal-emotioneel gebied. Alle 25 leerlingen hebben hun eigen talenten, hun eigen succeservaringen en hun eigen groei om door te maken. Als leerkracht wil ik de leerlingen natuurlijk graag laten groeien in hun ontwikkeling. Daarom heb ik iedere dag één of meerdere extra instructiegroepjes die op hun eigen ontwikkelgebied extra instructie krijgen terwijl de rest van de klas zelfstandig de leerstof verwerkt. Voor iedere (extra) begeleiding moet er iets vastgelegd zijn, zodat je kunt aantonen dat je extra begeleiding hebt gegeven.
Mijn wens
Als leerkracht moet je inzien dat alle leerlingen dezelfde behoeftes hebben, te weten: persoonlijke aandacht, gekend, erkend en herkend worden. Een leerkracht die dit aan leerlingen geeft doet volgens Mol (2015) aan passend onderwijzen. Ik ben niet de perfecte leerkracht en ook ik heb niet altijd 100% aandacht voor al mijn leerlingen, wanneer ik deze wel wil hebben. Ik doe echter mijn best om mijn leerlingen zo goed mogelijk te begeleiden in het jaar dat ik hen mag onderwijzen. Volgens mij is dat ook ‘Passend onderwijs’. Ik hoop echter dat de ouders van mijn leerlingen dit ook zo ervaren.
Ik hoop dat het Passend Onderwijs ooit zo mag zijn dat de groepen een grootte hebben van maximaal 24 leerlingen, waarbij er twee leerkrachten zijn in de groep die alle leerlingen kunnen helpen. Bij problemen, waarbij één op één begeleiding noodzakelijk is, is extra begeleiding van een onderwijsassistent daarnaast zeer belangrijk. Zo kunnen leerlingen van een gelijke leeftijd nog steeds onderwijs krijgen bij elkaar in een lokaal dicht bij huis, maar wel naar hun eigen kunnen en mogelijkheden. Het onderwijs kan nooit één op één worden, maar met meer handen in een klas en meer expertise en ruimte kunnen leerlingen wel veel meer succeservaringen opdoen en groei doormaken. Is dit niet wat we willen met het onderwijs?
Over Passend onderwijs schreef ik al eerder op jufmaike.nl.
